Փետրվարի 23-ին փորձարարական թատրոնի տանիքում տեղի ունեցավ ռուս-լեհ ռեժիսոր Իվան Վիրիպաեւի նկարահանած պիեսի հիման վրա բեմադրված «Դելիի պարը» ներկայացումը։
Նախքան ելույթը հյուրերին հյուրասիրվեցին՝ մի բաժակ գինի կամ գլինտվեյն, որը կարելի էր վայելել համերգային ծրագրի կեսին՝ կենդանի երաժշտությամբ եւ կատարմամբ: NEW.am.STYLE-ը զրուցել է ներկայացման գլխավոր դերասանուհի եւ բեմադրող ռեժիսորի հետ։
Ներկայացումը բաժանված է կորստի եւ մահվան մասին 7 կարճ պատմվածքների, որոնցից յուրաքանչյուրը փոխաբերություն է արվեստի, տվյալ դեպքում պարի հետ՝ մարդու տառապանքի ու ցավի պրիզմայով։
Գործողությունները տեղի են ունենում հիվանդանոցում, որտեղ հերոսները հանդիպում են, իմանում են սիրելիների մահվան մասին, խոսում կորստի եւ սիրո մասին ու փորձում գլուխ հանել իրենց սեփական ապրումներից:
Ներկայացման հիմնական բաղադրիչը երկխոսություններն են, որոնք ավելի շատ նման են մենախոսությունների կույտի։ Դրանց կարեւորությունն ընդգծվում է դեկորացիայի բացակայությամբ եւ բացարձակ մինիմալիստական միջավայրով. դերասանները խաղում են հիվանդանոցի դատարկ պատի մոտ կանգնած: Դերասանների շփոթեցնող ու երբեմն խուճապային խոսքը ստիպում է ամբողջովին խորասուզվել այն կերպարների մեջ, որոնք իրենց համեմատություններով, էպիտետներով ու փոխաբերություններով ստեղծում է խոսողը հանդիսատեսի գլխում։
Սյուժեն գծային չէ, հանդիսատեսին տեղափոխում եմ տարբեր ժամանակաշրջաններ՝ ներկայացնելով պատմության նախաբանը եւ իրար մեջ խառնելով կերպարներն ու հանգամանքները։ Միեւնույն ժամանակ, սյուժետային շրջադարձերը, որոնցում հերոսները նորից ու նորից կրկնում են իրենց արտահայտությունները, ստեղծում են անհույս ցիկլային մթնոլորտ, ինչպես ժամանակների կրկնությունը: Ներկայացման գրեթե բոլոր դերասանները մահանում են: Մահվան միջոցով բացահայտվում են սիրո, գեղեցկության, թուլության, վախի, եսասիրության եւ մեղքի զգացումը:
Գլխավոր հերոսի մայրը մեղադրում է նրան ուրիշի ցավն օգտագործելու եւ դրանից գեղեցիկ պար ստեղծելու մեջ։ Նրա կարծիքով ամբողջ կյանքը տառապանք է ու ցավ, եւ դրա շուրջ պարը միայն ծաղր է: Նա ասում է. «Ամբողջ կյանքը տառապանք է, հուսով եմ, որ շուտով կհասկանաս», ինչին դուստրը պատասխանում է. «Ոչ, մայրիկ, ամբողջ կյանքը երջանկություն է եւ սեր։ Հուսով եմ, որ դու շուտով կհասկանաս սա»: Հայեցակարգային առումով, իհարկե, ներկայացումը պարի մասին չէ, բայց շոշափում է կյանքի ու մահվան բազմաթիվ հարցեր՝ համախմբված պարի մեջ։
Գլխավոր հերոսուհի Սառայի դերում հանդես եկող Արևիկ Գեւորգյանի խոսքով՝ Դելիի պարը «մահվան փորձն է ու մահվան վախը, որը մարդկանց մեջ հետաքրքիր զգացողություններ է առաջացնում։ Ներկայացման մեջ ասվում է, որ պետք է լսել, ուստի «լսելուց» հետո հանդիսատեսը կարող է ունենալ տարբեր մտքեր եւ գաղափարներ, կարծում եմ, սա հենց այն գեղեցկությունն է, երբ կարիք չկա ամեն ինչ ներկել մեկ գույնով, երբ գաղափարն ընկալվում է որպես նոր, ծաղկած բողբոջ»։
Ներկայացման բեմադրիչ Հռիփսիմե Շահինյանը խոստովանում է, որ հիմք ընդունելով Վիրիպաեւի պիեսը՝ հավատարիմ է մնացել դրան թե՛ սյուժեով, թե՛ տեխնիկապես, քանի որ պիեսում ողջ ուշադրությունը պետք է ուղղվի տեքստին, հերոսների երկխոսություններին։ Խոսելով պարի եւ մահվան գաղափարի մասին՝ ռեժիսորը նշում է. «Չես կարող գրել ուրիշի փորձառության մասին, ստեղծագործության մեջ միշտ վերարտադրում ես քոնը։ Իսկ նրա պարում գլխավոր հերոսը մարմնավորում է սեփական ցավը։ Այս ներկայացումն ինձ շատ հոգեհարազատ է։
Այն, ինչ քեզ համար ցավ է, կարելի է վերածել արվեստի գործի՝ ոչ թե ցավի մեջ մնալ ու տառապել դրանից, այլ ցավից գեղեցկություն ստեղծել: Երբ ներկայացման մեջ ինչ-որ մեկը մահանում է, դա ուրիշների համար դառնում է խթան՝ ապրելու իրենց ուզած կյանքով: Ապրելու համար մահ է պետք։ Այն ամենը, ինչ ծնվում է, պետք է նաեւ մահանա։ Այս ըմբռնումից այն, ինչ դեռ կենդանի է, սկսում է ավելի մեծ արժեք ունենալ: Մահը միշտ ազդում է, եւ դրա ազդեցությունը գալիս է ոչ թե արցունքների, այլ հերոսների որոշման, թե ինչպես ապրել իրենց ապագա կյանքը:
Բոլոր 7 պատմվածքներն էլ սյուժեից անկախ են, բայց միասին կազմում են արվեստի անբաժանելի ստեղծագործություն։
Երաժշտական նվագակցությունը կատարել է կոմպոզիտոր Հակոբ Մազլումյանը։ Երաժշտությունը գրվել է հատուկ ներկայացման համար։
Կյանքի եւ մահվան հայտնի անբաժանելիությունը ներկայացվում է պիեսում մահվան իմացության ու ըմբռնման տարբերության միջոցով: Մենք բոլորս գիտենք, որ մի օր մահանալու ենք, բայց եթե դա իսկապես հասկանայինք, ապա կյանքը բոլորովին այլ կլիներ՝ ավելի կենդանի:
Ու թեեւ ներկայացումը նվիրված է պարին, հանդիսատեսը դա չի տեսնում։ Հերոսներն անընդհատ խոսում են պարի մասին։ Մենք պարին չենք նայում, այլ դրա մասին լսում ենք տարբեր կերպարներից։ Դելիի պարն արվեստի փոխաբերություն է, որը ծնվել է ցավից ու միաժամանակ մարմնավորում է կյանքը եւ մահը: Պարն այն գործիքներից է, որի միջոցով կարող ես փոխանցել տառապանքի ու մահվան գեղեցկությունը՝ Memento Mori-ն կյանքի պարում:
Ռեգինա Մելիքյան
Հետևեք NEWS.am STYLE-ին Facebook-ում, Twitter-ում և Instagram-ում
23:20, 16 մայիսի
Հայազգի երգչուհի Մարիամ Մերաբովան կոչ է արել ռուսներին չներել Պուգաչովային, որն իրենց ստրուկ է անվանել22:28, 16 մայիսի
Մերիլ Սթրիփը հիշել է, թե ինչպես է նկարահանել վտանգավոր սեքսուալ տեսարանում21:29, 16 մայիսի
«Նոր Ալիք 2024» միջազգային երգի մրցույթում Հայաստանը կներկայացնի Անահիտ Հակոբյանը21:09, 16 մայիսի
HerMine Dialog-ը՝ բացօթյա ձեւաչափով․ երեւանյան բեմում կներկայացվեն հայկական մթերքներով ուտեստներ20:28, 16 մայիսի
InTouch. Աֆլեքն ու Լոպեսը երկու տարվա ամուսնությունից հետո պատրաստվում են ամուսնալուծվել19:04, 16 մայիսի
Ալեքսանդր Դուլին. «Ես անսահման ուրախ եմ Հայաստան վերադառնալու համար»16:12, 16 մայիսի
Բրիթնի Սփիրսի հուզիչ խոստովանությունն իր ընտանիքի մասին՝ տարիներ շարունակվող թշնամանքի ֆոնին15:24, 16 մայիսի
Երգչուհի Վալերիան բացատրել է Բուզովայի կյանքում տղամարդու բացակայության պատճառը14:05, 16 մայիսի
Սամվելը, Անին, Արսենն ու Հայկուհին՝ այսուհետ «Ազգային band»-ում13:16, 16 մայիսի
«Պետք է կարողանանք լսել, որ չմնանք «փահլեւան»–ի կարգավիճակում»․ Ռաֆայել Երանոսյանի նոր մոնոներկայացման պրեմիերան (Ֆոտո)12:32, 16 մայիսի
Գեւորգ Մկրտչյանն իր ծննդյան 26-ամյակին իրեն շքեղ նվեր է արել (VIDEO)11:36, 16 մայիսի
Մայրանալ պատրաստվող Հեյլի Բիբերը ցուցադրել է իր կլորիկ փորիկը