Wine Story. Առաջին հայկական Ռիսլինգը եւ Alexandrea Winery եզակի գինիների պատմությունը

Ռիսլինգը խորհրդավոր հմայքով սպիտակ գինու տեսակ է, որի համային պալիտրան տատանվում է չորից մինչև հագեցված-քաղցր՝ կախված տեռուարից և գինեգործի ոճից: Եվ հիմա այդ սորտի գինին արտադրվում է Հայաստանում։  Alexandrea գինու գործարանը Հայաստանում առաջինն է սկսել արտադրել Ռիսլինգ, որն աճեցնում են Պռոշյան գյուղի խաղողի այգիներում: Հայկական առաջին Ռիսլինգի, ինչպես նաև Շարդոնեի ու Ոսկեհատի խառնման իմաստությունների մասին NEWS.am STYLE-ը զրուցել է Alexandrea Winery-ի տնօրեն Գրիգոր Ստեփանյանի հետ:

Alexandrea Winery-ն հիմնադրվել է ամերիկահայ բարերար և գործարար Ադամ Կաբլանյանի կողմից 2017 թվականին: Հետաքրքիր է, որ Կաբլանյանը գինեգործության հետ, որպես այդպիսին, կապ չունի։ ԱՄՆ-ում նրա բիզնեսը կենտրոնացած է Սիլիկոնյան հովտում։ Բայց Կաբլանյանը գինու գիտակ է, և ԱՄՆ-ում նա ունի իր խաղողի այգին։

Alexandrea Winery-ի հիմնադիր Ադամ Քաբլանյանը

Ստեփանյանի խոսքով ՝ գինու գործարանը ստեղծվել է Հայաստանում աշխատատեղեր ստեղծելու, խաղողագործությունը զարգացնելու, մարդկանց հայրենիքում ապրելու և տեղական խաղողից լավագույն գինի արտադրելու հնարավորություն տալու նպատակով, որը կմրցակցի հանրաճանաչ և ճանաչված գինիների լավագույն նմուշների հետ ոչ միայն Հայաստանում, այլև նրա սահմաններից դուրս: «Այսինքն՝ մեր առաքելությունն է օգնել սպառողին բացահայտել նոր համեր», - նշեց նա։ Այդ իսկ պատճառով Alexandrea-ի խաղողի այգիներում սկսեցին աճեցնել "արտասահմանյան" խաղողի տեսակներ, որոնք հարմարեցված էին տեղական կլիմային, ինչի շնորհիվ հնարավոր եղավ ստանալ եզակի գինիներ, ինչպես նաև խառնուրդներ տեղական սորտերի հետ:

Օրինակ՝ White Cuvée 2021-ը Շարդոնեի և Ոսկեհատի խառնուրդն է, որը Decanter World Wine Award 2023-ին արժանացել է արծաթե մեդալի։  Խմորված և հնեցված չժանգոտվող պողպատից տանկերում և ֆրանսիական, ամերիկյան և հայկական կաղնու տակառներում, այս գինին հիանալի կերպով հավասարակշռում է խաղողից ստացված ցիտրուսային և կանաչ խնձորի նոտաները և կաղնուց ստացված ծխագույն շագանակը:

Պռոշյան գյուղի Alexandrea խաղողի այգիներում աճեցնում են Շարդոնե, Ռիսլինգ, Պինո-Նուար, իսկ Նոր Եդեսիա գյուղում ՝ Կաբեռնե Սավինյոն և Կաբեռնե բլանկ, Մերլո, Կոտ (Մալբեկ), Շիրազ, Պտի Վերդո (Petit Verdot)։

Ստեփանյանը նշում է, որ տերուարի նմուշներն ուղարկվել են Իսպանիա։  «Պատասխանը ստանալուց հետո մենք ընտրեցինք խաղողի տեսակները և հատումները։ Ներկայումս մենք ունենք երեք տեռուար՝ Վայոց Ձորում, Պռոշյանում և Նոր Եդեսիայում։  Վայոց Ձորում պատրաստվում ենք աճեցնել Հայկական էնդեմիկ խաղողի տեսակներ։  Սորտերի ընտրության ժամանակ կենտրոնացանք տեռուարի և կլիմայի վրա»:

«Որոշվեց նախապատվությունը տալ միջազգային հայտնի սորտերին, որոնք մեր երկրում կարտադրվեն "Made in Armenia" պիտակի ներքո։ Արդյունքում ունենք Շարդոնե, որն արտադրվում է Հայաստանում։ Կա Ռիսլինգ: Մենք առաջինն ենք Հայաստանում արտադրում այս գինին, մեր երկրում ոչ ոք դեռ այդ սորտը չի աճեցնում և չի արտադրում գինի։ Փորձելով պարզել, թե ինչով է տարբերվում գերմանական Ռիսլինգը Հայաստանում աճեցվածից, մենք հասկացանք, որ մեզ հաջողվել է բավականին հաջող գինի ստանալ»։

2022 թվականի բարձրադիր Alexandria Riesling Limited Edition-ի յուրաքանչյուր շիշ համատեղում է թարմությունն ու հանքայինությունը, որոնք այնքան բնորոշ են այս սորտին: Համտեսելուց զգացվում են կանաչ խնձորի և կրաքարի կեղևի նոտաները: Ստեփանյանը վստահ է, որ Riesling 2023-ն ավելի հետաքրքիր կլինի։ «Մենք այն դեռ չենք լցրել շշերի մեջ, բայց արդեն դադարեցրել ենք խմորման գործընթացը։ Դա կլինի կիսաչոր Ռիսլինգ: Սովորաբար մենք ստանում ենք չոր գինիներ։ ԱՄՆ-ից մեր հիմնադիրն ու գինեգործն ավելի շատ հակված է չոր գինիներին: Բայց այս Ռիսլինգը շատ օրիգինալ ստացվեց...»:

Ստեփանյանը բացատրեց, որ խաղողի սորտերի ընտրությունը կապված է նաև այն բանի հետ, որ դրանք ավելի շատ ծանոթ են օտարերկրյա սպառողին: «Հիմա նա տեսնում է հայկական Պինո Նուարը կամ Կաբեռնե Սավինյոնը և համեմատում արդեն ծանոթ համերի հետ։ Այսպիսով նա իր համար բացահայտում է հայկական գինու յուրահատուկ համերը, քանի որ, օրինակ, ֆրանսիական շարդոնեի և հայկականի համն ու բույրը, իհարկե, տարբեր են։ Հայկական Շարդոնեն, լինելով հենց Շարդոնե, այսինքն ՝ պահպանելով այս տեսակին բնորոշ բոլոր համային որակներն ու բույրերը, առանձնանում է իր յուրահատկությամբ»։

Նրա խոսքով ՝ գինու առանձնահատկությունները կապված են տեռուարի հետ։  «Հողը, հանքային բաղադրիչների պարունակությունը, կլիման և այլն. այս ամենը նշանակություն ունի։ Դրանից հետո սկսվում է գինու պատրաստման գործընթացը, շատ կարևոր է, թե ինչ խմորիչ է օգտագործվում խմորման ընթացքում։ Օրինակ, մենք օգտագործում ենք խմորիչ, որը Հայաստանում ոչ ոք չի օգտագործում։ Մեր գինեգործ, ամերիկացի Ջեֆ Ռիչին մեզ խորհուրդներ է տալիս տեխնոլոգիական գործընթացի յուրաքանչյուր փուլում»։

«Գինու համը կախված է նաև նրանից, թե որտեղ է տեղի ունենում խմորման գործընթացը՝ կաղնու տակառի, թե տանկի մեջ: Եթե տակառ է, ապա կարևոր է նաև, թե որ կաղնուց է՝ տեղական, ամերիկյան կամ ֆրանսիական։ Ինչ ջերմաստիճանում է գինին հնանում և որքան ժամանակ: Այս ամենը կարևոր է այն համի տեսանկյունից, որը մենք ցանկանում ենք ստանալ»:

Alexandrеa Winery-ում գինին հնեցվում է երեք տեսակի տակառներում։  Մասնավորապես, արցախյան կաղնուց, որն այժմ հայտնի պատճառներով մեծ դեֆիցիտ է դարձել։ «Արցախյան կաղնին յուրահատուկ համ է հաղորդում գինուն, որն ավելի ագրեսիվ է, ստացվում է շատ վառ համ ու բույր։ Ցավոք, Արցախյան կաղնուց տակառներ այլևս չկան։ Ժամանակին մենք դրանք ձեռք ենք բերել և պահեստում ունենք որոշ քանակություն։ Բայց հիմնականում մենք տակառներ ենք ներմուծում դրսից։ Խոսքը ամերիկյան և ֆրանսիական կաղնու տակառների մասին է»։

Տակառներում գինին ծերանում է 4 ամսից մինչև 1-1,5 տարի, կախված է նրանից, թե ինչ համեր են նրանք տալիս գինուն։ Դրանից հետո մենք այն դնում ենք չժանգոտվող պողպատից տանկերի մեջ: Ամեն ինչ կախված է նպատակներից, թե ինչ գինի ենք ուզում ստանալ։

Խոսելով խառնուրդների մասին՝ Ստեփանյանը նշել է, որ խառնման գործընթացում կարևոր է խաղողի սորտերի համի և յուրահատուկ առանձնահատկությունների պահպանումը: Օրինակ, White Cuvée-ի դեպքում կարևոր է, որ խարնուրդը արտահայտի և Շարդոնեի համային փունջը, և Ոսկեհատի հրաշալի ծաղկային բույրն ու համը: Դրան հասնելու համար կարևոր է որոշել խաղողի յուրաքանչյուր սորտի համամասնությունները։

Խոսելով ապագա ծրագրերի մասին՝ Ստեփանյանը տեղեկացրել է, որ այս տարի Alexandrеa Winery-ն կուրախացնի գիտակներին մի քանի տեսակի Շարդոնեով, այդ թվում է նաև Reserv-ը: «Պլաններում է նաև հայկական Պինո նուարը։ Առաջին բերքը կլինի այս տարի"։  Բացի այդ, Ստեփանյանը խոստացել է 2023 թվականի վինտաժային օրիգինալ Արենի, որը նման չէ Հայաստանում արտադրվող ոչ մի այլ Արենիի։ "Սովորաբար Արենին ավելի ագրեսիվ, հագեցած, ծանր գինի է, մերը կլինի ավելի թեթև ՝ համապատասխան տեխնոլոգիական պրոցեսների շնորհիվ»:

Ստեփանյանը վստահ է, որ գինեգործությունը Հայաստանում այնպիսի վերածնունդ է ապրում, որ «մենք արդեն կարող ենք մրցակցել համաշխարհային առաջատար արտադրողների հետ»: «Այդ մասին է վկայում մասնակցությունը միջազգային ցուցահանդեսներին, և մրցանակները, որ ստանում են հայ գինեգործները... Խաղողի այգիների թիվն աճում է։ Դրանք հիմնականում փոքր գինեգործարաններ են, որոնք շեշտը դնում են գինու որակի վրա: Որպեսզի այս միտումը ոչ միայն պահպանվի, այլև գինեգործությունը Հայաստանում շարունակի զարգանալ, անհրաժեշտ է պետության աջակցությունը։  Որպեսզի մենք կարողանանք մասնակցել միջազգային ցուցահանդեսների, բարձրացնել հայկական գինու մասին իրազեկվածությունը, հայտարարել Հայաստանը որպես գինեգործական երկիր, մեզ անհրաժեշտ է մարքեթինգային ռազմավարություն այդ ոլորտում կառավարական մակարդակով»։