Միխայիլ Շուֆուտինսկին ժամանեց Հայաստան

Տիհանա Vibes. Ընկերները, սեքսը, շաուրման. իսկ ձեզ ի՞նչն է երջանկացնում

Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեն երեւանցիները «Եվրատեսիլում» Լադանիվայի մասնակցությունից

«Օսկար 2024». Լավագույնները, «ամենամերկը», հմայիչ Քենն ու մյուս հիշարժան պահերը

Տիհանա Vibes. Իսկ դուք պատրա՞ստ եք ձեր կնոջ համար այսպիսի «քննություն» հանձնել

«Մենչի վերջը» ստենդափի պրեմիերան, հայտնի հյուրերն ու գլխավոր «մեսիջը»

Տիհանա Vibes. մի քանի շոթ ու դեսից–դենից զրույց Վաչե Երիցյանի հետ

POP NEWS. Շաբաթվա իրադարձությունները` մեկ տողով

«Բարի օր»՝ տաքսիստ Հենդոյի հետ. Մհեր Մխիթարյանի հայտնի կերպարի մասին ֆիլմի պրեմիերան ու կարմիր գորգը

Տիհանա Vibes. Ո՞վ է Նեմրայում ամենաcute-ն ու ամենաsexy-ն

Տիհանա Vibes Արսեն Գրիգորյանի հետ. Ընկերուհի չունեմ, ժամանակ չունեմ

Տիհանա Vibes. Իսկ դուք կկարողանայի՞ք պատասխանել այս հարցերին

Pop NEWS. Շաբաթվա ամենաքննարկված իրադարձությունները

Սիրո տոնը՝ Սիրուշոյի հետ. բացառիկ կադրեր՝ երգչուհու համերգից, որի տոմսերն անմիջապես սպառվել էին

Տիհանա Vibes. փեսացուն հյուսիսից եւ Տրնդեզի խարույկի բոցերը

Kinodaran-ի՝ մեծ աղմուկ հանած «Սուրբը» սերիալը նոր իրականություն է սահմանում Հայաստանում

«2024-ին, վերջապես, կամուսնանանք». Գևորգ Մկրտչյան

«Վիշապի լեգենդը» շքեղ շոուով «Երեւան պարկում» բացվեց ընդարձակ սահադաշտը

Երեւանյան էսքիզներ. «Մայր Հայաստան» հուշարձան. հայացք ներսից

21:10, 8 հուլիսի

Այն անմիջապես կտեսնես Մաշտոցի պողոտայով Երեւան մտնելիս: Ողիղ նրա առանցքով, Քանաքեռի սարահարթի եզրաշերտի վրա է խոյանում վեհապանծ հուշարձանը, որը հայտնի է որպես «Մայր Հայաստան»: Սակայն միշտ չէ այսպես եղել: Հուշարձանի կենսագրությունը սկսվում է 1945 թվականին, երբ Երեւանում, ի նշանավորումն Հայրենական մեծ պատերազմում ֆաշիզմի դեմ տարած հաղթանակի, Հաղթական կամարի նախագծի բաց մրցույթ հայտարարվեց: Մրցույթում հաղթեց ճարտարապետ Ռաֆայել Իսրայելյանի նախագիծը:

Սակայն որոշելու համար, թե հուշարձանն ինչպիսին պետք է լինի, հաղթողը ստիպված եղավ հետագայում աշխատել: Հաղթական կամարի գաղափարից ստիպված էին հրաժարվել: Տասնյակ էսքիզներ արվեցին` թանգարանի նման շենք` «ժողովուրդների հոր» արձանով պսակված, վեհակերտ սյուներ, պատվանդաններ: Կլոր, աստիճանավոր, գագաթին աստղով, թուր բռնած արծիվով, առանց թրի արծիվով…

Եվ վերջապես` քանդակագործ Սերգեյ Մերկուրովի հեղինակած Ստալինի 17-մետրանոց քանդակով պատվանդան: Էսքիզներում երեւում է, որ արձանի մատույցը նախատեսվում էր անմիջաբար պողոտայից, որն այդ ժամանակ նրա անունն էր կրում:
Հուշարձանի բացումը տեղի ունեցավ 1950 թվականի նոյեմբերի 29-ին` ժողովրդի հոծ կուտակմամբ: 1951 թվականին հեղինակներին Ստալինյան 1-ին աստիճանի մրցանակ շնորհվեց:

Այս տեսքով հուշարձանը կանգուն մնաց մինչեւ 1962 թվականը, երբ մի գիշեր Ստալինի քանդակը պատվանդանից ցած գցվեց եւ ոչնչացվեց: Մի քանի տարի պատվանդանը դատարկ էր: Արա Հարությունյանի 22-մետրանոց «Մայր Հայաստան» քանդակը դրվեց 1967 թվականին, պատվանդանը վերակառուցելով` ոտքերի մոտ վահանը դնելու համար:

Հուշարձանի շուրջը պտտվելով` նկատելի է, թե ինչպիսի ուշադրություն է դարձվել, թվում է, այնպիսի մանրուքներին, ինչպիսին են ջրատարները, զորքերի տեսակների խորհրդանիշները, աստիճանների դեկորատիվ ճաղաշարերը: Սակայն իսկական ճարտարապետությունը միայն ճակատամասով չի սահմանափակվում: 20-րդ դարի հայտնի ճարտարապետ Լե Կորբյուզեն ասում էր, որ ճարտարապետությունը ճիշտ կազմակերպված տարածություն է: Եվ զարմանալի կլիներ, եթե դա չհասկանար այն մասշտաբի ստեղծագործողը, ինչպիսին Ռաֆո Իսրայելյանն էր: Պատվանդանի մեջ հայտնվելով զարմանահրաշ գեղեցկության ճակատամուտքով` Ա.Նարգիզյանի դրվագազարդ 19 վարդակաքանդակներով եւ պղնձե դրվագված դռնով, ճարտարապետի վարպետությամբ ոչ պակաս հիացմունքով ես համակվում: Հուշարձանի խիստ արտաքին տեսքից հետո ինտերիերը կատարված է զուսպ, գեղեցիկ գունային գամայով:

Ընդարձակ նախասրահ` տրամախաչվող կամարներով, որ հիշեցնում են հայկական եկեղեցիների գավիթները: Դրանց լուսաշերտում երեւում է պտուտակաձեւ սանդուղքը, որը վեր է տանում: Դիտելով առաջին հարկի էքսպոզիցիան եւ սանդուղքով բարձրանալով` հայտնվում ենք ասուլիսային դահլիճում:

20 մետրանոց ութանիստ դահլիճում զարմանալիորեն լուսավոր է: Գմբեթի տակ երկու շերտով պատուհանները, որոնք դրսից չենք տեսնում, շենքը լուսավորում են ցերեկվա լույսով: Պատերի բաց գույնի քարը տոնի զգացողութուն է առաջացնում: 16 կամարները կենտրոն են բարձրանում` գնդաձեւ թաղ առաջացնելով:

Պտուտակաձեւ սանդուղքն ավելի վեր է տանում` այնտեղ, որտեղ դահլիճը գոտեւորում է շրջանաձեւ պատկերասրահը: Յուրաքանչյուր հարթակից երեւում է 20 մետր լայնությամբ դահլիճը, որից անջրպետում են թրերի տեսքով բազրիքները:

Ահա եւ պատկերասրահը, որի գեղեցիկ ցանցկեն բազրիքները, պատերի կամարաշարքի հետ միասին, լրացնում են այս զարմանահրաշ կառույցի բոլոր տարրերի համամասնության եւ համաչափության պատկերը: Այստեղից դահլիճը կարելի է տեսնել իր ամբողջ շքեղությամբ:

Ավելի վեր միայն «Մայր Հայաստան» հուշարձանն է:

Իր գործընկեր Յուրի Յարալովին հղած նամակներից մեկում Ռաֆո Իսրայելյանը գրում է. «Այսօր իմ ամբողջ կյանքը համակված է հուշարձանի կառուցմամբ: Ամեն օր կառույցի մոտ եմ գնում` անկախ ցանկացած եղանակից: Նույնիսկ հիմա, երբ այնտեղ ձյուն ու սառույց է, ամեն օր առանց վախենալու բարձրանում եմ այդ ուղղաբերձ լանջով»:
Ստալինյան մրցանակից բացի, Ճարտարապետների համամիութենական ստուգատեսի ժամանակ հրաշալի ճարտարապետը հուշարձանի համար նաեւ առաջին մրցանակի է արժանացել:


Պավել Ջհանգիրով


Հետևեք NEWS.am STYLE-ին Facebook-ում, Twitter-ում և Instagram-ում





  • Այս թեմայով



@NEWSam_STYLE

  • Արխիվ
Որոնել