«Սրտի վալետ». նոր հումորային սիթքոմի մանրամասները. BACKSTAGE

Գեւորգ Մկրտչյանի եւ Քրիստինա Հովհաննիսյանի առաջին տանգոն

Գեևորգ Մկրտչյանը և Քրիստինա Հովհաննիսյանը պսակադրվեցին

Աներեւակայելի էմոցիաներ. Համասյանի համերգը Խուստուփ լեռան լանջին

Տիհանա Vibes. Ո՞րն է ամուսնության լավագույն տարիքը, եւ կարելի՞ է արդյոք դավաճանել

MOCT 5. Անդերգրաունդ կյանքը Հայաստանում

«Armflix»-ի «Տանդեմ» սերիալի առաջին 3 սերիաների ցուցադրությունը, կարմիր գորգն ու հայտնի հյուրերը (VIDEO)

Անդրեյ Մակարեւիչ. «Ինտերնետը շատ շուտ է հասել մարդկությանը»

Գուշակիր գույնը, ստացիր ծաղկեփունջ. մեկ օր՝ Մայիս Վարդանյանի հետ

Տիհանա Vibes Դավիթ Մանոյանի հետ. Իվետա Մուկուչյանի հետ տեսահոլովակի, Կասպերի եւ այլ թեմաների մասին

Տիհանա Vibes. ZatikArtFest-ի գույներն ու մարդիկ

Տիհանա vibes. Թվում է՝ պարզ հարցեր են, պարզվում է՝ ոչ այնքան

Միխայիլ Շուֆուտինսկին ժամանեց Հայաստան

Տիհանա Vibes. Ընկերները, սեքսը, շաուրման. իսկ ձեզ ի՞նչն է երջանկացնում

Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեն երեւանցիները «Եվրատեսիլում» Լադանիվայի մասնակցությունից

«Օսկար 2024». Լավագույնները, «ամենամերկը», հմայիչ Քենն ու մյուս հիշարժան պահերը

Տիհանա Vibes. Իսկ դուք պատրա՞ստ եք ձեր կնոջ համար այսպիսի «քննություն» հանձնել

«Մենչի վերջը» ստենդափի պրեմիերան, հայտնի հյուրերն ու գլխավոր «մեսիջը»

Wine Story. Van Ardi գինիները Հայաստանի ժառանգության մասին են

17:42, 13 ապրիլի

Van Ardi գինեգործարանը, որը գտնվում է Արագածոտնի հնագույն գինեգործական մարզում, առաջին բուտիկ գինեգործարանն է Հայաստանում և առանցքային դեր է խաղացել հայկական գինեգործության վերածննդի գործում։ Սա կրքոտ նախագիծ է, որի նպատակն է տարածել գինու՝ որպես ապրելակերպի ըմբռնումը: Վան Արդին ստեղծվել է յուրաքանչյուր հայի մեջ գինու սիրահարի և յուրաքանչյուր ճանապարհորդի մեջ՝ հայ գինու սիրահարի համար։ NEWS.am STYLE-ը զրուցել է Van Ardi Wines ընկերության հիմնադիր, տնօրեն և գինեգործ Վարուժան Մուրադյանի հետ Van Ardi-ի պատմության, հայ գինեգործության և գինեգործների, գինու արտադրության բարդությունների մասին։

ванарди1.jpg (90 KB)

Վարուժան Մուրադյանը 20 տարի «բացակայել է» Հայաստանում, կնոջ հետ մեկնել է Լոս Անջելես։ Յուրաքանչյուր հայի համար հայրենիք՝ Հայաստան վերադառնալը պետք է նորմալ երևույթ լինի, նույնիսկ, կարելի է ասել, տիպիկ, և ոչ պարադոքսալ, առանց այն հարցերի, որոնք սովորաբար սիրում ենք տալ. «Ինչպե՞ս կարող ես թողնել Ամերիկան և վերադառնալ Հայաստան»։

«Իմ մասնագիտությունն ի սկզբանե բոլորովին այլ էր, գինու և գինեգործության հետ կապ չուներ, աշխատում էի ֆինանների ոլորտում, գրասենյակում նստած, թղթերի ու թղթադրամների կույտերի մեջ, ընդհանուր առմամբ, դուրս գալիս էր, գործը դժվար չէր ու կայուն էր։ Բայց ամեն տարի ես հասկանում էի, որ գրասենյակը բացարձակապես այն վայրը չէ, որտեղ ես կցանկանայի անցկացնել իմ կյանքի մի մասը, և աշխատանքը, ի վերջո, խլում է մարդու կյանքի մեծ մասը: Ես ուզում էի ստեղծագործական բան անել, որպեսզի անընդհատ ինչ-որ բան ստեղծվի ու զարգանա իմ շուրջը, և ես կարողանամ մաս կազմել այս գործընթացին»: 

Այսպես, Մուրադյանը դանդաղ, բայց հաստատուն մոտեցավ «գինեգործություն» կոչվող ճանապարհին, որով շարունակում է մինչ օրս։ Նա տեսնում էր, թե ինչպես է զարգանում գինու արտադրությունը ԱՄՆ-ում և կարծում էր, որ իր հայրենիքում կան բոլոր բարիքները,  այս գործը խթանելու համար պարզապես, ինչպես Վարուժանն ինքն է նշում, հստակ, ճիշտ ծրագիր է պետք։

ванарди2.jpg (145 KB)

Van Ardi-ն Հայաստանի ժառանգության մասին է, երբեմնի մեծ Ուրարտուի մայրաքաղաք Վան քաղաքի մասին, որը նաև անվանում են հայ ժողովրդի բնօրրան։  Պատմությունը միշտ հետաքրքրել է Մուրադյանին, և այն հարցը, թե ինչպես պատահեց, որ ժամանակին իր գինեգործական արվեստով հայտնի Հին Հայաստանը, որն իր գինիները տեղափոխում էր աշխարհով մեկ, այսօր համեստորեն կանգնած է գինու արտադրության հսկայական շերտի անկյունում, երկար ժամանակ հետաքրքրում էր նրան։ 

«Ի վերջո, մենք պահպանել ենք մեր տերուարը, խաղողի տեսակները, մեր արևը, մեր օդը, այն ամենը, ինչը թույլ է տվել մեր նախնիներին ձեռք բերել այն գինին, որի մասին գովեստով են խոսել տարբեր երկրների ու ժողովուրդների պատմաբաններն ու գավաթակիրները: Այս հարցը տալով՝ ես վստահ էի, որ իմ հայրենիքում հնարավոր կլինի վերստեղծել այս գործընթացը և քրտնաջան աշխատանքով ևս մեկ անգամ հրապարակայնորեն հայտարարել Հայաստանի գինիների մասին»։

ванарди.jpg (68 KB)

Ահա այդպես էլ արեց Մուրադյանների ընտանիքը. «Մենք որոշում կայացրինք, տեղափոխվեցինք, ուսումնասիրեցինք Հայաստանի տարբեր տարածքների ու շրջանների հողերը, տարածքներ ձեռք բերեցինք ու սկսեցինք։ 2008 թվականին մենք տնկեցինք մեր առաջին խաղողը, արեցինք առաջին քայլը և այդ տարվանից այս ճանապարհով քայլում ու զարգանում ենք մինչ այժմ»։

Նրա հիմնադիրը չի ցանկանում Van Ardi-ն վերածել ինչ-որ լայնածավալ արտադրության, քանի որ նրա գործի բուն էությունը պատմական պարզությունն ու թեթևությունն է։ «Մենք չենք ուզում կորցնել անձնական կապը բնության և այգիների հետ, այսինքն՝ մեր հասկացողությամբ այգին գինեգործն է, լավ գինին սկսվում է հենց այնտեղ, որտեղ աճում է խաղողը, խաղողի այգիներում։ Դա անելու համար գինեգործին պետք է միայն անհրաժեշտ պայմաններ ստեղծել, որոնք թույլ կտան այս հողում աճեցված խաղողին ինքնարտահայտվել, ցույց տալ լավագույն որակները, որոնք կարող էին վերցնել այս տեռուարից և հետագայում ճանաչելի գինի դառնալ»: 

ванарди3.jpg (38 KB)

Ճիշտ պայմաններից, միջավայրից ու խնամքից բացի, գինեգործը պետք է մաքուր պահի իր հումքը՝ առանց քիմիական հավելումների, միայն օրգանական պարարտանյութեր։ Van Ardi խաղողն աճեցվում է հենց այս սկզբունքով։ «Մեր գինեգործության փիլիսոփայությունը հիմնված է բնության նկատմամբ խնամքով վերաբերմունքի և տեղական խաղողի սորտերի նկատմամբ առավելագույն հարգանքի վրա։ Մենք հպարտանում ենք մեր օրգանական խաղողի այգիներով և գինեգործության նկատմամբ ցածր միջամտության մոտեցմամբ, ինչը թույլ է տալիս մեզ բացահայտել մեր տեղական սորտերի մաքուր որակները: Մեր աշխատանքում կարևոր դեր է խաղում նաև բիոադինամիկան։ Համոզված ենք, որ գինին ոչ միայն համեղ հեղուկ է և ոգելից խմիչքների տեսակ, այլև արտադրանք, որն արտացոլում է այն վայրի էներգիան և բնավորությունը, որտեղ աճում են խաղողի վազերը, գինին արտացոլում է իր հայրենիքը: Ուստի մենք փորձում ենք յուրահատուկ մթնոլորտ ստեղծել մեր խաղողի այգիներում, որտեղ լսվում են երաժշտության և զանգերի ձայները։ Ամբողջ տարին մեր խաղողի վազերը լսում են դասական, ջազային և հայկական մեղեդիներ, ինչը, վստահ ենք, մեր գինուն տալիս է յուրահատուկ բնավորություն և յուրահատկություն»,- ասում է Մուրադյանը։

ванарди4.jpg (53 KB)

Խոսելով Հայաստանում գինեգործության զարգացման մասին՝ Մուրադյանը նշում է դրա դանդաղ, բայց հաստատուն վերելքը և մոտեցումը համաշխարհային ճանաչմանը։

«Չէի ասի, որ Հայաստանն այս ոլորտում ինչ-որ ուժեղ բեկման և էվոլյուցիայի փուլ է ապրում, ոչ, և եթե խոսենք արտադրության տեխնոլոգիաների մասին, ապա մենք մեծ մասամբ հավատարիմ ենք արտադրության ավանդական մեթոդներին։ Օրինակ՝ վրացական գինիներն այժմ հետևում են որոշ համաշխարհային միտումներին և նոր տեխնոլոգիաներ են փորձում։ Բայց, իմ կարծիքով, գինեգործությունը ամեն դեպքում ավելի մոտ է բնական երեւույթին։ Ճիշտ այնպես, ինչպես արևը բնության մեջ, այն փայլում և ջերմացնում է մեզ հիմա, այն փայլում և ջերմացնում էր մարդկանց երկու հազար տարի առաջ, հինգ հազար տարի առաջ, այնպես էլ գինու դեպքում է - այն չի փոխվում, իր էությամբ, իր դիզայնով դա ֆերմենտացվախ խաղողի հյութ է, մի գործընթաց, որը ժամանակին ստացվել է բնական ճանապարհով և դեռ ստացվում է։ Ես միշտ «կողմ» եմ գինեգործության ոլորտում որոշ նորամուծությունների և հետաքրքիր փորձերի, բայց դրանք անվանում և ընդունում եմ որպես իմպրովիզացիաներ, քանի որ գինեգործությունը, լինելով ճշգրիտ գիտություն, թույլ է տալիս նորարարություններ մտցնել այս ոլորտում։ Հիմա, արդյոք մենք այս նորամուծություններն ընկալում ենք որպես մոդեռնիստական արտադրության տեխնոլոգիաներ և դրանք առանձնացնում այսպես կոչված «ավանդական» գինիներից, այլ հարց է»։

Ինքը՝ Մուրադյանը, հակված չէ գինիները «ժամանակակից»-ի և «ավանդական»-ի բաժանելու։ Օրինակ՝ կարասում հնեցումը գինու արտադրության հայկական ավանդական տեխնոլոգիա է, որը, ինչպես նշում է գինեգործը, ակտիվորեն և շատ հաջողությամբ օգտագործում են իր գործընկերները։ Van Ardi-ում, օրինակ, նրանք իմացան, որ մի քանի հազար տարի առաջ խաղողը սեղմել են բալզատի քարերի մեջ, և սկսել են աշխատել այս ուղղությամբ։ Մուրադյանը հետաքրքրեց, թե ինչպես և ինչու է դա արվել, ինչ արդյունք պետք է տա, եթե ամբողջ աշխարհը գնի այս գինին և հիանա դրանով։

ванарди5.jpg (72 KB)

«Ես չեմ ուզում գինեգործության արվեստը տեսնել սև ու սպիտակի մեջ, գինիները բաժանել «ավանդական»-ի և «ժամանակակից»-ի, այո, մենք այժմ ունենք ցիստեռններ, մեքենաներ և բազմաթիվ տեխնոլոգիաներ, որոնք կարող են բարելավել և մղել գինեգործությունը նոր մակարդակի, մենք հետևում ենք ամեն տարի փոփոխվող միտումներին, նոր ապրանքներին և հայտնագործություններին ամբողջ աշխարհում, բայց ես կարծում եմ, որ առաջին հերթին պետք է պահպանել ձեր սեփականը, տեղականը, ներդնել ձեր արժեքներն արտադրության մեջ և հետո միայն խթանել, ներմուծել դրսից ներգրավված որոշ նորամուծություններ»:

Բուն Հայաստանում գինու պահանջարկի և ընդհանրապես հայկական գինու պահանջարկի հետ կապված հարցը շատ հետաքրքիր է, նկատեց Մուրադյանը՝ նշելով, որ երբ վերադարձավ Հայաստան, իր համար կարևոր էր, որ հայկական գինին ճանաչելի դարձնել դրսում, ցույց տալ որ մենք ունեցել ենք այս փորձառությունը և այն մինչ օրս կա: 

ванарди6.jpg (57 KB)

«Այս հարցում այնքան էլ կարևոր չէ, թե մենք՝ հայերս, ինչ ճաշակ ունենք և ինչ ախորժակներ ունենք, կարևոր է հաշվի առնել, թե ինչ ճաշակ ունեն սպառողներն այն շուկաներում, որտեղ մենք ներկայացնում ենք, ինչ հաճելի կլինի նրանց խմել և կոնկրետ ինչ են նրանք ուզում: Որովհետև վերջին հարյուր-երկու հարյուր տարվա ընթացքում այս նույն սպառողները ընտելացել են լավ գինիներին, նույն ֆրանսիական, իտալական, իսպանական գինիներին, որոնք մի քանի դարերի ընթացքում իրենց անունն են ձեռք բերել և դարձել գինեգործության արվեստի հսկաներ, և Հենց նրանք էլ այս ընթացքում ձևավորեցին հանրության ճաշակը։ Իհարկե, մենք չենք կարողանա անմիջապես ներթափանցել այս շարքեր, հիմա շատ բարդ իրավիճակ է ստեղծվել Հայաստանից դուրս հայկական գինիների ճանաչման հարցում։ Ես կողմնակից եմ այն դիրքորոշմանը, որ այս փուլում, այսինքն՝ հիմա, գինիներ արտադրենք օտարերկրյա, շուկայական սպառողների ճաշակին համապատասխան, և երբ նրանք ծանոթանան հայկական խաղողի տեսակներին և սովորեն հասկանալ դրանք, այն ժամանակ կսովորեն ճանաչել մեր սորտերը և մեր մեղքը, նրանց մոտ կզարգանա «ախորժակը», մարդիկ կսկսեն սորտերի մեջ գտնել իրենց սիրելիները: Ես կարծում եմ, որ այսպես պետք է աշխարհին ներկայացնենք մեր գինիները»։

ванарди7.jpg (84 KB)

Մուրադյանը նշեց, որ եթե արձանագրեք մարդկանց խնդրանքները և հետևեք, թե որ գինիներն են ներկայումս ամենավաճառվողը, ապա կարող եք եզրակացնել, որ ավելի թեթև, մրգային գինիների պահանջարկը մեծ է, և Van Ardi-ն հավատարիմ է այս քմահաճույքներին և միշտ հետևում և հաշվի է առնում գինու սիրահարների ցանկությունները։  «Երբ խոսքը հայկական խաղողի սորտերի մասին է, դժվար է պատասխանել, թե որն է դրանցից իմ ամենասիրելի տեսակը»,- կիսվում է Մուրադյանը՝ նշելով, որ իր սիրելի սորտը չի ստեղծվել։  

Հայաստանում կան 400-ից ավելի սորտեր, սակայն, ցավոք, դրանցից 10%-ից էլ քիչն է օգտագործվում գինեգործության համար, ինչը, նշում է գինեգործը, պայմանավորված է Հայաստանի կորցրած դարերով՝ առանց երկրում գինեգործության զարգացման։ Բացի այդ, կան տարածքային խնդիրներ, որոնք գինեգործներին զրկել են բազմաթիվ անհետացած ավտոխթոն սորտեր մշակելու հնարավորությունից։ Կա նաև ԽՍՀՄ ժամանակաշրջան, երբ արդյունահանվում էին գինեգործական խաղողի տեսակներ, և ամենուր տնկվում էին կոնյակային խաղողի տեսակներ, և դարձյալ գինեգործական մեծ կորուստներ եղան։ 

ванарди9.jpg (98 KB)

«Իհարկե, հիմա կան նոր վազեր, որոնք ժամանակին կորել են, այդ թվում՝ Թոզոտը, Վանքին, բայց դեռ պետք է աշխատել դրանց վրա, կատարել գենետիկական հետազոտություններ, որոնք, բարեբախտաբար, այժմ մեզ հասանելի են մեր երկրում մեծ թվով լավ մասնագետների շնորհիվ, որոնք ակտիվորեն զարգանում են այս ուղղությամբ։  Անձամբ ուզում եմ նշել Քրիստինա Մարգարյանին, ով այսօր մեծ հաջողություններ է գրանցում այս հարցում և ակտիվորեն ու մեծ հաջողությամբ ուսումնասիրում է նման գտածոները։ Իսկ մեր՝ որպես գինեգործների գործն է հավաքվել և հասկանալ, թե այս սորտը որ տեռուրում ավելի լավ կզգա, որտեղ է դրա առավել բարենպաստ միջավայրը՝ Արագածոտն, Տավուշ, Վայոց Ձոր, Արարատյան դաշտավայր, և ամեն ինչ անել, որ սկսենք այն մշակել և Հայաստանում փորձարկել դրա արտադրությունը»:

Մուրադյանը կարծում է, որ տասնամյակներ կպահանջվեն Հայաստանում անցած դարերի ընթացքում ժանգոտած գինեգործական արվեստի շարժակների թարմացման համար։ Այժմ նա «բազային» սորտեր ունի։ Արենին, Տիգրանին, Ոսկեհատը, Կանգունը, որոնք առաջին փուլում այժմ օգնում են գինեգործներին ոտքի կանգնել, իհարկե, դրանք դեռ ամբողջությամբ ուսումնասիրված չեն, դրանցով փորձարկումներ են արվում, բայց ամեն մեկը մյուսից տարբերվում է և յուրաքանչյուրը. արդեն ունի իր ճանաչելի ոճը։

«Նույնիսկ եթե մենք ունենայինք միայն այնքան սորտեր, որքան հիմա ունենք, նույնիսկ եթե դրանք երկու ձեռքի մատների վրա հաշվել, մենք պետք է երախտապարտ և հպարտ լինենք նույնիսկ դրա համար, քանի որ կան մեծ թվով երկրներ, որոնք զբաղվում են գինեգործությամբ և որոնք, միևնույն ժամանակ, չունեն իրենց սեփական, էնդեմիկ սորտեր, նրանք խաղող են գնում այլ երկրներից՝ հիմնականում Նոր աշխարհի մասին, իհարկե։ Բայց ինչ վերաբերում է մեզ, եթե նույնիսկ միայն Արենի, Ոսկեհատ, Կանգուն ու էլի մի քանի սորտեր ունենայինք, հպարտ ենք, որ դրանք մերն են, ավտախտոն, հայկական»։

ванарди10.jpg (70 KB)

Արենի սորտը Վայոց ձորում ամենատարածվածն է, այն հայտնվել է Աշտարակի տարածքում Վարուժան Մուրադյանի ջանքերով, ով որոշել է այն տնկել և աճեցնել Van Ardi-ի այգիներում։ Դրա շնորհիվ Van Ardi-ի արտադրած «Արենի» գինիները տարբերվում են կառուցվածքով և համով։ «Մենք ունենք Van Ardi Areni Reserve, որը շատ բարձր է գնահատվում արտերկրի գինեգործների և ուղղակի սիրահարների կողմից, այն կոչվում է ճանաչելի, շատ լավ, ամբողջականորեն փոխանցում է տեռուարը, և լիովին համապատասխանում է այն չափանիշներին, որոնք արդիական են այսօր»։

2024 թվականին Van Ardi-ն նախատեսում է բազալտի վրա գինու պատրաստման և խաղողի սերմերից ձեթի արտադրության  փորձարկում անել։ «Մեր գինեգործարանը միշտ մարդաշատ է, սեզոնին ամեն օր հյուրեր են լինում, հաճելի երեկոներ, այնպես որ փորձարկումներ անելու ժամանակ չկա, բայց մենք միշտ փորձում ենք մարդկանց գոհացնել ինչ-որ նոր բանով և թողնել նրանց ճանապարհել հաճելի տպավորություններով ու հիշողություններով»: 

Լիանա Աղաջանյան 


Հետևեք NEWS.am STYLE-ին Facebook-ում, Twitter-ում և Instagram-ում





  • Այս թեմայով

TV SHOWS PHOTO VIDEO


@NEWSam_STYLE

  • Արխիվ
Որոնել