Այսօր՝ փետրվարի 19-ին, լրանում է հայ գրող, բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյանի ծննդյան 155-ամյակը։ Ի պատիվ այս ամսաթվի, մենք վերհիշել ենք գրողի կյանքի ամենահետաքրքիր փաստերը եւ նրա ստեղծագործություններից վառ մեջբերումներ:
«Իմ հերը մի դագանակ ուներ, որ էստեղից մեկնում էր, երկնքում աստղերը խառնում»։ («Սուտասանը»)
Հովհաննես Թումանյանը ծնվել է Հայաստանի հյուսիսում գտնվող գեղատեսիլ Դսեղ գյուղում՝ քահանայի ընտանիքում։ 19 տարեկանում ապագա գրողն ամուսնացել է 17-ամյա Օլգա Մաճկալյանի՝ Թիֆլիսի հոգեւորականի խորթ դստեր հետ։
Օլգա Մաճկալյանը՝ Հովհաննես Թումանյանի կինը
Գրողն ունի տասը ժառանգ՝ վեց դուստր՝ Աշխեն, Նվարդ, Անուշ, Արփիկ, Սեդա եւ Թամարա, եւ չորս որդի՝ Արթիկ, Մուշեղ, Ամլիկ եւ Արեգ։ Թումանյանի բոլոր որդիները մասնակցել են մարտերին եւ զոհվել պատերազմի տարբեր տարիներին եւ ստալինյան բռնաճնշումներից։ Գրողի երկու դուստրերն իրենց կյանքը նվիրել են գրականությանը` դառնալով թումանյանագետներ։
Հովհաննես Թումանյանը՝ կնոջ՝ Օլգայի հետ
«Մահը մերն է, մենք՝ մահինը»
Թիֆլիսում ապրելու տարիներին գրողը կազմակերպել է «Վերնատուն»՝ գրողների, թարգմանիչների, բանաստեղծների, արվեստագետների, կոմպոզիտորների միությունը, որոնք հավաքվել են միասին եւ քննարկել գրականության եւ մշակութային հարցեր։ Շատ հայտնի հայեր «Վերնատուն»-ում մշտական այցելուներ էին, այդ թվում՝ Ավետիք Իսահակյանը, Վահան Տերյանը, Նար Դոսը, Ալեքսանդր Շիրվանզադեն եւ շատ ուրիշներ։
Հովհաննես Թումանյանի հուշարձանը՝ Երեւանում
Մեզ մոտ եք եկել ձյունի աշխարհից,
Կոչում դեպ բարին, դեպ վսեմն ու սեր
Մեր ցավոտ սրտում զարթնում են նորից
Երջանիկ կյանքի իղձեր ու հույզեր։
Աշխարհից աշխարհ թող ձեն տան իրար,
Որոնք իշխում են մարդկանց սրտերին,
Ազգերն ինչ ունեն ազնիվ ու պայծառ,
Թող ի մի բերեն էս դառն օրերին։
Հովհաննես Թումանյանի աշխատանքը բարձր է գնահատվել նաեւ հայ մտավորականության շրջանակներից դուրս։ Վալերի Բրյուսովը Թումանյանի ամենամոտ ընկերներից էր, նրանց ընկերությունը տեւել է մինչեւ հայ գրողի կյանքի վերջին օրերը։ Կոնստանտին Բալմոնտը թարգմանել է Թումանյանի ստեղծագործությունները եւ մտերիմ է եղել նրա հետ։
Երկու դարի արանքում,
Երկու քարի արանքում,
Հոգնել եմ նոր ընկերի
Ու հին ցարի արանքում:
Հովհաննես Թումանյանի գործերից շատերն էկրանավորվել են, իսկ «Անուշ» վեպի հիման վրա օպերա է ստեղծվել։
Հովհաննես Թումանյանի հուշարձանը Երեւանում
Ականավոր գրողը հայ գրականության ծաղկման խորհրդանիշն է եւ հավերժացել է հայոց պատմության մեջ ոչ միայն որպես գրող, այլեւ որպես հասարակական գործիչ։ Հովհաննես Թումանյանի ստեղծագործությունները թարգմանվել են տասնյակ լեզուներով։ Ռուսերեն թարգմանություններ են կատարել ոչ միայն Բրյուսովը եւ Բալմոնտը, այլև Բելլա Ախմադուլինան, Վլադիմիր Դերժավինը, Սամուիլ Մարշակը եւ շատ այլ հայտնի ռուս գրողներ եւ գրական գործիչներ։
Հովհաննես Թումանյանի թանգարանը՝ Երեւանում
Հայրենի Դսեխ գյուղում կառուցվել է գրողի տուն-թանգարանը։ Երեւանում կա նաեւ թանգարան, որի դիմաց կառուցվել է 54 աստիճան, որը համապատասխանում է Թումանյանի ապրած տարիներին։ Գրողի անունով է կոչվում Երեւանի կենտրոնական փողոցներից մեկը, իսկ Օպերայի եւ բալետի շենքի մոտ կանգնեցվել է Թումանյանի հուշարձանը։
Ռեգինա Մելիքյան
Հետևեք NEWS.am STYLE-ին Facebook-ում, Twitter-ում և Instagram-ում
23:18, 8 մայիսի
Շամպայն, 24 կարատանոց ոսկուց խնամքի միջոցներ եւ 100,000 դոլարի շքեղություն. հանգստացեք Դուբայի լավագույն հանգստավայրում22:24, 8 մայիսի
Մայքլ Դուգլասը համեմատել է սեքսուալ տեսարանների նկարահանումները իր ծաղկման ժամանակների հետ. «Ես անցել եմ այն տարիքից, երբ պետք է անհանգստանայի»21:11, 8 մայիսի
Աշխարհի նախկին ամենահարուստ մարդը` Ուորեն Բաֆեթ. «Հաջողությունը փողի մեջ չէ, այլ նրանում է, որ սիրված լինեք նրանց կողմից, ում ցանկանում եք սիրել»20:26, 8 մայիսի
Սիլվեստր Ստալոնեի ժամացույցները կհայտնվեն աճուրդում, այդ թվում՝ նրա հավաքածուի «սուրբ գրաալը»19:27, 8 մայիսի
Նյու Յորքի Times Square-ը գլխավորում է աշխարհի ամենավատ զբոսաշրջային վայրերի ցուցակը17:13, 8 մայիսի
Ռուսաստանում բանակցություններ են ընթանում այնտեղ Քանյե Ուեսթի համերգը կազմակերպելու շուրջ16:32, 8 մայիսի
Հիսուս Քրիստոսի մանկության մասին սարսափ ֆիլմ կնկարահանվի15:11, 8 մայիսի
Քլոե Քարդաշյանը պատմել է այն խնդիրների մասին, որոնց բախվել է որդու՝ Թաթումի ծնվելուց հետո15:00, 8 մայիսի
«Եվրատեսիլ 2009»-ի հաղթող Ալեքսանդր Ռիբակը Հայաստանի երգը նշել է, որպես իր ֆավորիտ` իր երաժշտական աջակցությունը հայտնելով «Լադանիվա»-ին14:18, 8 մայիսի
Աննա Վինտուրն արգելել է այս երեք մթերքը մատուցել Met Gala-ին14:00, 8 մայիսի
Հայկական էպոսի հերոսը՝ էլ ավելի գունեղ ու ժամանակակից լուծումներով. կայացավ «Սասունցի Դավիթ» կոմիքսի շնորհանդեսը (ֆոտո)13:21, 8 մայիսի
Ինչպես մայիսի 9-ին քվեարկել «Լադանիվա» խմբի օգտին