Ներգաղթյալի համար Մոսկվայում աշխատանք գտնելն այնքան էլ դյուրին չէ, ինչպես թվում է մեր հայրենակիցներին: Իհարկե, եթե դուք բարձրակարգ մասնագետ չեք կամ հազվագյուտ մասնագիտության տեր: Հայերը հիմնականում աշխատանք են գտնում ավանդական տարածված՝ ծանոթ-բարեկամի միջոցով: Այդ դեպքում գործում է ոչ միայն արհեստավարժության սկզբունքը, որքան «օգնենք մեր ախպորը», որովհետեւ նա «լավ տղա» է: Այդպիսով Մոսկվայում կարելի է բախվել հայկական գրանսենյակների, որտեղ այդ «Լավ տղա»-ն ամբողջ «գերդաստանով» է աշխատում: Այդպիսի փոքր Սանտա Բարբարա՝ հայկական ձեւերով, պահանջներով, գոյատեւելու կանոններով ու փոխադարձ պատասխանատվությամբ: Այստեղ ընտանիքներով են աշխատում, հետո բերում են երեխաներին, զարմիկներին, հեռավոր բարեկամներին, հարեւանի որդուն եւ այլն: Ռուսական այդպիսի գրասենյակներ մատների վրա կարելի է հաշվել, այն էլ հիմնականում եկվորներ են, այսինքն՝ ոչ մոսկվացիներ: Բացի այդ, ժամանակի ընթացքում, իր վրա հիմնավոր զգալով հայկական «գրասենյակի» առանձնահատկությունները, ռուսն անմիջապես հայ է դառնում:
Ես անձամբ 5 տարի աշխատել եմ Մոսկվայի հայկական ընկերություններից մեկում: Այդ զարմանալի փորձ է, որն ինձ օգնեց հասկանալ հայ ազգի պարադոքսալ լինելը: Մի կողմից հայը ցանկանում է օգնել հայրենակցին եւ այդ անկեղծ ու հոգով է անում, մյուս կողմից` այդ նույն անկեղծությամբ նա պատրաստ է առանց մտածելու «քցել» հայրենակցին, ինչով էլ պայմանավորված է այն, որ հայերը Մոսկվայում միմյանց կասկածանքով ու անվստահությամբ են վերաբերվում:
Ընկերության սեփականատերերը, որտեղ ես աշխատում էի, հայեր էին: Երկու եղբայր, ովքեր 1990-ական թվականներին էին ներգաղթել: Նրանք հիմքից ստեղծել էին այդ ընկերությունը եւ նախընտրում էին միայն հայերի աշխատանքի ընդունել: Միաժամանակ, լավ իմանալով իրենց հայրենակիցներին ու զգուշանալով «քցելուց», նրանք «անվտանգության» անհեթեթ համակարգ էին ստեղծել: Յուրաքանչյուր մենեջեր եւս երկուսն ուներ, ովքեր վերահսկում էին նրա վաճառքը: Նրանց էլ, իրենց հերթին, այլ մենեջերներ էին ստւգում, որոնց էլ ստուգում էր, այսպես կոչված, անվտանգության ծառայությունը: Եվ ամեն դեպքում, աշխատակիցների հանդեպ ունեցած վախի զգացումը ոչ մի րոպե չէր լքում ղեկավարությանը: Իմ աշխատանքային 5 տարիների ընթացքում «անվտանգության» համակարգն ու ստուգումները մեկ անգամ չէ, որ փոխվել ու «կատարելագործվել» են:
Արդյունքում, վերահսկողներն ավելի շատ էին, քան վաճառողները: Դրա հետ մեկտեղ, ընկերությունում ոչ մի արհեստավարժ մասնագետ չկար: Այստեղ աշխատում էին նախկին դատախազներ, նկարիչներ, պատմաբաններ, ֆիզիկոսներ եւ նույնիսկ նախկին գինեկոլոգ: Սակայն բոլորն առանց բացառության տնօրեն էին: Հայկական ընկերությունում չի կարող պարզապես վաճառքի մենեջեր լինել. նա կա՛մ տնօրեն է, կա՛մ, վատագույն դեպքում, փոխտնօրեն:
Հայկական այդ «պետությունում» կրքերը եռում էին, որը կարող էր լինել «օճառային օպերայի» հիմքում: Սահմանափակված լինելով միայն ընկերության սահմաններում շփմամբ՝ այստեղ ամուսնանում էին, ամունալուծվում, սիրեկաններ ու սիրուհիներ գտնում: Առանց չափազանցնելու ասեմ, որ երբեմն այնպիսի զգացողություն էր, որ բոլորը միմյանց հետ քնել էին եւ կիսվում տպավորություններով: Այդքան վառ ու մանրամասն էին տեղի բամբասողները խոսում մյուս աշխատակիցների անձնական կյանքից, այն աստիճան, թե որ աշխատակիցը որ սուպերմարկետից է գնումներ կատարում եւ որտեղից նրան այդքան գումար:
Մի խոսքով, հայկական միջավայրը սկզբնական շրջանում օգնում էր պայքարել կարոտի դեմ: Բայց ժամանակի ընթացքում այդ միջավայրն ավելի սարսափելի դարձավ, ես նույնիսկ կասեի՝ այլասերված: Այնքան, որ ցանկանում էի փախչել հնարավորինս հեռու եւ մոռանալ, ինչպես վատ երազ:
«Նորմալ ընկերությունում» աշխատանք գտնելու փորձերը, որտեղ հայեր չկային, անմիջապես հաջողությամբ չպսակվեց: Մի քանի անգամ նույնիսկ հավանական գործատուն հայտարարեց, որ թեեւ ես համապատասխան թեկնածու եմ, բայց ահա կովկասյան ազգանունս նրան «վշտացնում» է, մյուսն էլ ուղղակի հայտարարեց, որ «սեւերի» հետ չի աշխատում: Բնականաբար, այդպիսի դեպքերը զանգվածային բնույթ չեն կրում, ամեն դեպքում, իմ որոշ հայ ծանոթներ բախվել էին նման վերաբերմունքի: Դժկամությամբ, բայց ուզում եմ խոստովանել, որ ռուսական ընկերությունում աշխատելն ավելի դյուրին էր, եւ ոչ թե նրա համար, որ այնտեղ խաղ չկար, այդ ամենուր է: Պարզապես մենք՝ հայերս, ցանկանում ենք ավելի լավ, բայց ստացվում է ինչպես միշտ:
Լուիզա Սաքունց
Հետևեք NEWS.am STYLE-ին Facebook-ում, Twitter-ում և Instagram-ում
10:11, 25 ապրիլի
Եվա Բաղդասարյանն ու ամուսինը, 2 տարվա համատեղ կյանքից հետո, օրինականացրել են հարաբերությունները09:00, 25 ապրիլի
ԱՊՐԻԼԻ 25-Ի ՁԵՐ ՌՈՄԱՆՏԻԿ ՀՈՐՈՍԿՈՊԸ23:13, 24 ապրիլի
«Ցեղասպանությունը եղել է․ իմ մեծ տատն ու պապը զոհ են գնացել այդ սարսափելի ոճրագործությանը»․ Գեւ Օրկյան22:17, 24 ապրիլի
Վահե Բերբերյանը հրապարակել է Հայոց ցեղասպանության զոհ դարձած իր պապի միակ լուսանկարն ու խոսել իր խոստման մասին21:30, 24 ապրիլի
«Մենք ոգեկոչում ենք 1915 թվականին զոհված հայերի հիշատակը: Նրանց թվում են իմ նախնիները»․ ամերիկահայ դերասանուհի Դիանա Մեդիսոն20:48, 24 ապրիլի
«Ուզում եմ հիշել իմ նախնիներին, ովքեր զոհվել են, եւ նրանց, ովքեր ողջ են մնացել»․ Սերժ Թանկյանի գրառումը՝ Հայոց ցեղասպանության 109-րդ տարելիցի կապակցությամբ19:46, 24 ապրիլի
«Այս ողբերգությունը նրա կյանքի անբաժան մասն է եղել»․ Քրիստինա Ազնավուրը արխիվային լուսանկարներ է հրապարակել Շառլ Ազնավուրի՝ Հայաստան կատարած այցից16:33, 24 ապրիլի
«Հայոց պատմության ուսուցիչս նույնիսկ մեր ավարտական երեկոյի ժամանակ ասաց՝ թուրքին բարեկամ չկարծեք…». Ժաննա Բուտուլյան15:04, 24 ապրիլի
«Երբ մենք հիշում ենք Հայոց ցեղասպանությունը, մենք երդվում ենք երբեք չմոռանալ պատմության դասերը»․ լիբանանահայ դիզայներ Գրիգոր Ջաբոտյան14:29, 24 ապրիլի
Լույս է տեսել Հաքան Սեքինելգինի «Հայոց ցեղասպանությունը եւ Թուրքիան. հանրային հիշողություն եւ ինստիտուցիոնալացված ժխտում» գիրքը13:03, 24 ապրիլի
«Եվրատեսիլ 2024»-ում Հայաստանը ներկայացնող «Լադանիվա» խմբի անդամները հարգանքի տուրք են մատուցել Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին (ֆոտո)12:01, 24 ապրիլի
Մարգարիտա Սիմոնյանը պատմել է Հայոց ցեղասպանությունից փրկված իր նախնիների պատմությունը